1973
Forma Aktua is in 1973 opgericht op initiatief van de kunstenaar Henri de Wolf (1938-1986), een man van grootse plannen. Zo wilde hij in Groningen een equivalent van het Bauhaus scheppen. Een toonaangevend centrum van vooruitstrevende kunst. Tien jaar lang was het dan ook in hoofdzaak een actiecentrum voor kunstenaars en kunstliefhebbers. Henri had vele idealen, politiek en op andere terreinen. Een van zijn idealen was het oprichten van een pinakotheek: een verzameling kunst, inzonderheid schilderijen. Een soort privé-museum dus, maar wel toegankelijk voor het hele volk, want Henri was een uitgesproken linkse idealist.
Galerie Forma Aktua was in eerste instantie een kunstenaarscollectief zonder eigen galerie ruimte. De galerie stond daar waar de kunstwerken stonden. Het bijbehorend kunstenaarscollectief, dat (naar een oubollig merk damesschoenen) Forma Natura heette bestond uit: John Akkerman, Thijs Timmermans, Chris Verbeek, Harm van Weerden en Henri de Wolf. In 1981 werd de stichting Forma Aktua Pinakotheek opgericht en in 1983 werd de eerste stationaire galerie gerealiseerd. In 1996 verhuisde men naar het huidige pand in het “koude” deel van de beruchte Nieuwstad.
Henri stond erop dat de galerie Pinakotheek genoemd zou worden, een favoriete term van zijn vriend Henk van Os. Letterlijk betekent pinakotheek: verzameling schilderijen. Forma Aktua is echter meer. Het is een van de oudste galerieën van Groningen, maar het is meer dan alleen een galerie: Oprichter Henri de Wolf wilde een club van kunstenaars met een eigen ‘huis van de kunst’. Hij wilde kunstenaars en kunstliefhebbers bijeen brengen en hij wilde dat het de pan uitswingde.
1981
In de Pinakotheek exposeerden naast Lucebert (Henri’s grote voorbeeld, ook vanwege hun beider passie voor de jazz), talloze veelbelovende, jonge, Groninger kunstenaars, zoals Jo van Dijk of Martin Tissing en ook nestoren als Siep van den Berg en Jan van der Zee. Talloze beroemde Nederlanders kwamen in de jaren tachtig en negentig naar Groningen, aangelokt door de dynamiek rond de Forma AktueleAktua scene.
1983
Jazz en Forma Aktua zijn vanaf het begin onlosmakelijk met elkaar verbonden. Henri was een fervent jazzliefhebber en hartstochtelijk trompettist en drummer. Bij openingen ontbrak nooit de jazzmuziek. Muzikanten van het eerste uur zijn het duo Martin Stienstra/Jelmer Dijkstra, Be Meiborg, Chris Petrus en Jan Dits. Ook Andre de Jong verzorgde menige opening en naast vele anderen niet te vergeten, Ewald Chocolaad. In samenwerking met de Stichting Jazz in Groningen werd de Henri de Wolf Prijs ingesteld. Deze is voor het laatst uitgereikt in 1995. De jurering is jarenlang in handen van Eddy Determeyer, Adriaan de Voogd en Renze de Vries. De eerste winnaar is Gerard Ammerlaan. Hij ontvangt als prijs een schilderij van Harm Holtkamp. De KRO televisie wijdt nog een uitzending aan dit gebeuren. Verdere winnaars zijn Hans Hoekzema, Piet Hoeksma, Eric Huele, Alan Laurillard, Johan Huizing, Herman Koster, Jan Kuiper, Kees Post, Frans Vermeerssen, en als laatste bij ons derde lustrum Harry Arling. Niet alleen de kunstliefhebbers komen bij de openingen aan hun trekken, ook de muziek- en drankliefhebbers maken de vele openingen tot een spraakmakende gebeurtenis.
1985
Rumoer, revolte en reuring gelden als traditionele waarden voor Forma Aktua, zo schreef Eddy Determeyer in 2008. Hij schreef dat in het tijdschriftje Forma Aktueel, dat na de 101e aflevering in oktober 2012 het leven liet. Het honderdste nummer is nog steeds te koop in de galerie en het bevat veel lezenswaardige herinneringen aan allerlei facetten van Forma Aktua.
1986
Op 1 januari 1986 overleed Henri en dat tragische gebeuren ging ten koste van veel elan. Bovendien bleek het pand te duur te zijn, zodat er werd verhuisd naar een winkelpand in de Nieuwe Ebbingestraat.
1996
In de zomer van 1996 verhuist de galerie naar het pand in de Nieuwstad.
En daar is ook de in 1980 door Henri de Wolf ontworpen vlag terecht gekomen.
